Πώς μπορούν οι τράπεζες να εξισορροπήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη και το Covid-19;

Για τις τράπεζες, η πιθανή σύγκρουση μεταξύ της αφοσίωσης της τοπικής κοινότητας και των συμφερόντων τόσο των εποπτικών αρχών όσο και των διεθνών επενδυτών δεν είναι νέα. Όμως, ειδικά στην Ευρώπη, η κρίση του κορωνοϊού το κάνει για άλλη μια φορά επείγον ερώτημα. 

Οι τράπεζες πρέπει να προστατεύσουν τα κεφάλαιά τους. Ταυτόχρονα, σε αυτήν την έκτακτη ανάγκη, πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να υποστηρίξουν πελάτες των οποίων την ικανότητα αποπληρωμής γνωρίζουν. Και θα θελήσουν να συμβάλουν στην ανθρωπιστική προσπάθεια. 

Ωστόσο, το ερώτημα είναι εάν είναι ή όχι ο ρόλος τους να υποστηρίζουν μικρές επιχειρήσεις των οποίων η πιστοληπτική ικανότητα είναι δύσκολο να κατανοηθεί, παρά να παρεμβαίνουν άμεσα στα δημόσια συστήματα υγείας.

Αυτό ήταν λιγότερο πρόβλημα για τις γερμανικές και ελβετικές τράπεζες κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, επειδή οι πολιτείες τους κινήθηκαν νωρίς για να εγγυηθούν το 100% των δανείων για μικρές επιχειρήσεις - και επειδή τα συστήματα δημόσιας υγείας τους είναι λιγότερο πιεσμένα. 

Φιλανθρωπία

Σε άλλα μέρη της ηπειρωτικής Ευρώπης, αντίθετα, οι τράπεζες έχουν ανταγωνιστεί για να δεσμεύσουν ρευστότητα σε επιχειρήσεις με δική τους ευθύνη και να κάνουν μεγάλες δωρεές σε υπηρεσίες υγείας και φιλανθρωπικές οργανώσεις.

Δεν πρόκειται για την περίπτωση πλούσιων διευθυντικών στελεχών που πετούν χαρτονομίσματα από τα παράθυρα της λιμουζίνας τους. Η καλά μελετημένη και έγκαιρη φιλανθρωπία προσθέτει πολλά στη φήμη, το ηθικό και, ως εκ τούτου, την αξία μιας επιχείρησης. 

Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι όταν τα έκτακτα δώρα συμπίπτουν με το πάγωμα των μερισμάτων και την αυξανόμενη πιθανότητα ζητημάτων δικαιωμάτων, οι μέτοχοι μπορεί να πιστεύουν ότι παίρνουν τη δεύτερη θέση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένες τράπεζες, όπως οι μεγάλοι ισπανοί δανειστές, είναι ιδιαίτερα προσεκτικές να προμηθεύονται τις δωρεές τους εξ ολοκλήρου από περικοπές στο διοικητικό συμβούλιο και στους μισθούς των ανώτατων διευθυντικών στελεχών.

Σε αυτήν την εξαιρετική περίοδο, η θυσία μέρους του μισθού τους μπορεί να είναι το σωστό για τους διευθυντές, καθώς σημαίνει ότι τα εταιρικά δώρα μπορεί να είναι σχετικά μεγάλα και να θεωρηθεί ότι χρηματοδοτούνται κατάλληλα. 

Παρέχει επίσης ηγεσία για το επόμενο επίπεδο διαχείρισης προς τα κάτω (αν και ίσως το προσωπικό πρώτης γραμμής που βάζει τη ζωή του σε κίνδυνο για να κρατήσει τα υποκαταστήματα ανοιχτά θα πρέπει να ανταμείβεται καλύτερα).

Η Ιταλία, πάνω απ' όλα, αντιμετωπίζει μια υγειονομική και κοινωνικοοικονομική καταστροφή που είναι αρκετά μεγάλη ώστε να απειλήσει ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Ως εκ τούτου, η Intesa Sanpaolo θα πρέπει να επικροτηθεί για τη συνεισφορά της 100 εκατομμυρίων ευρώ τον Μάρτιο στη μονάδα αντιμετώπισης κρίσεων της εθνικής κυβέρνησης, που αντιστοιχεί σε δωρεά παρόμοιου μεγέθους από την ασφαλιστική Generali. 

Το μόνο πράγμα στο οποίο μπορούν να συμφωνήσουν όλοι είναι ότι θα ήταν καλύτερα αν οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης μπορούσαν να κάνουν περισσότερα για να μετριάσουν αυτήν την έκτακτη ανάγκη 

Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο η Bank of America και η Barclays ξεκίνησαν στην κρίση με τόσο μεγάλα δώρα. Η BNP Paribas και η Societe Generale έχουν δωρίσει 50 εκατομμύρια ευρώ η καθεμία. Η BBVA και η Santander έχουν δώσει και οι δύο 25 εκατομμύρια ευρώ.

Όμως, η συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις της διακυβέρνησης τέτοιων ενεργειών είναι ιδιαίτερα έντονη στην Ιταλία, εν μέρει λόγω μιας σύγκρουσης προσωπικότητας στην κορυφή του κλάδου. Ο διευθύνων σύμβουλος της Intesa, Carlo Messina, ήταν πολύ λιγότερο ευχαριστημένος με το αίτημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για πάγωμα μερίσματος από ό,τι ο Jean Pierre Mustier, διευθύνων σύμβουλος της UniCredit και επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ομοσπονδίας. 

Ίσως ο Mustier να ανησυχεί περισσότερο από τη Messina για το reguhttps://www.euromoney.com/article/b1ld7ryqsz1ljp/monetary-financing-is-quotthe-only-way-out-in-a-democracyquot-says-santander39s-bot237nlatory capital. Σίγουρα, τόσο ο Mustier όσο και ο επικεφαλής επόπτης της ΕΚΤ Andrea Enria πιστεύουν ότι το πάγωμα είναι κατάλληλο λόγω της κακής οπτικής της πληρωμής μεγάλων μερισμάτων τώρα. 

Από την πλευρά του Μεσίνα, ωστόσο, έχει ήδη δείξει την κοινωνική του ευαισθησία μέσω της δωρεάς των 100 εκατομμυρίων ευρώ. Έχει συνεισφέρει επιπλέον 1 εκατ. ευρώ από τη δική του αμοιβή στην υγειονομική κρίση, ενώ άλλα 5 εκατ. ευρώ προέρχονται από την ανώτατη διοίκηση. 

Αλλά ειδικά υπό το φως μιας πρόσφατης προσφοράς για την ανταγωνιστική UBI Banca της μεσαίας κατηγορίας, ο Messina είναι πιο ευάλωτος από τον Mustier στην κατηγορία ότι μπορεί να δίνει υπερβολική προτεραιότητα στην τοπική του θέση. 

Η θέση της ως εθνική πρωταθλήτρια έχει υπονομεύσει κατά καιρούς την αξιοπιστία της Intesa –όπως στο φλερτ της το 2017 με τη συγχώνευση της Generali– παρά το γεγονός ότι ήταν συνήθως πιο επιτυχημένη από τους ανταγωνιστές κάνοντας καλύτερη δουλειά με τις συγχωνεύσεις τοπικών τραπεζών. 

Διεθνής στάση

Η UniCredit, αντίθετα, έχει από καιρό υιοθετήσει μια πιο διεθνή στάση, αλλά το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών της στην Ιταλία και αλλού είναι λιγότερο κερδοφόρο. Ο Mustier προφανώς δεν έχει ανταγωνιστεί τις υποσχέσεις και τις δωρεές ρευστότητας της Intesa - ή στη συμφωνία UBI. Οι δωρεές της UniCredit για τον κορωνοϊό χρηματοδοτούνται όλες από εργαζόμενους. 

Από τότε που ξέσπασε η κρίση, έκανε περικοπή μισθού 75%, παραιτούμενος από αμοιβή περίπου 2.7 εκατομμυρίων ευρώ που θα δοθούν στο Ίδρυμα UniCredit.

Το μόνο πράγμα στο οποίο μπορούν να συμφωνήσουν όλοι είναι ότι θα ήταν καλύτερα αν οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης μπορούσαν να κάνουν περισσότερα για να μετριάσουν αυτήν την έκτακτη ανάγκη. Η αδύναμη κρατική ικανότητα αυξάνει την ανάγκη για ιδιωτικά και ακόμη και άτυπα μέσα στήριξης, φέρνοντας δύσκολες επιλογές μεταξύ της παραμέρισης της βραχυπρόθεσμης οικονομικής και διακυβέρνησης και της προτεραιότητας της άμεσης ανθρωπιστικής κρίσης. 

Η επικράτηση τέτοιων αντισταθμίσεων στη νότια Ευρώπη καθιστά επείγον για την Ευρωπαϊκή Ένωση να παράσχει ένα ισχυρότερο κυρίαρχο backstop. Η αλληλένδετη αδυναμία οικονομιών και θεσμών θα μπορούσε, αργά ή γρήγορα, να καταρρίψει ολόκληρο το οικοδόμημα.